نگارگری ایرانی چیست؟

• نگارگری چیست؟ نگارگری ایرانی چیست؟
• تصاویر مربوط به نگارگری را شاید بارها در کتاب هایی مانند شاهنامه دیده باشید اما معنای نگارگری چیست؟ مبدا این هنر چیست و از کجا آمده است؟ با روبوگراف همراه باشید تا به این سوالات پاسخ بدهیم.

تعریف نگارگری و سبک مینیاتور

نقاشی مینیاتوری ایرانی یا به اصطلاح نگارگری ایرانی ، هنری است درباری و اشرافی ، با رنگ‌ ها و طرح های نفیس ، ترکیب‌ بندی‌ های متعادل و توجه دقیق به جزئیات.

اگرچه ردیابی خاستگاه نگارگری ایرانی دشوار است ، اما بسیاری ارژنگ ، کتاب مصور پیامبر مانی (بنیانگذار آیین مانوی و خود نیز هنرمند) متعلق به قرن سوم میلادی در زمان امپراتوری ساسانی را پایه و اساس این مکتب هنری ایرانی می دانند.

نقاشی مینیاتور ایرانی در طول تاریخ خود پیوند نزدیکی با دربارهای سلطنتی داشته است و پیشرفت و توسعه آن ارتباط تنگاتنگی با حمایت سلطنتی و میزان حمایت و تشویق حاکمان و فرمانداران منطقه از هنرمندان داشته است. گذشته از پایتخت‌های ایران در هر دوره،  مناطق و شهرهای خاصی نیز شاهد ظهور مکاتب مختلف نقاشی بوده‌اند که از معروف‌ ترین آنها می‌توان به تبریز، شیراز و هرات اشاره کرد.

نگارگری ایرانی چیست؟ با روبوگراف به پاسخ تمام سوالات ات توی دنیای هنر و گرافیک می رسی…

اگرچه هر نگارگری ایرانی دارای ویژگی‌های خاص خود بود که آن را از سایرین متمایز می‌کرد، مانند انتخاب پالت رنگ یا تناسب پیکره‌های انسان، اما در نهایت همه دارای ویژگی‌های سبکی مشابهی بودند، مانند تصویر چهره‌ها از نمای سه‌ ربع، غیبت. عمق پرسپکتیو، و استفاده از زوایای مختلف در به تصویر کشیدن عناصر در یک نقاشی واحد.

علاوه بر این، نقاشی‌های مینیاتور ایرانی تأثیرات مختلفی را از چینی‌ها و بعدها در قرن‌های 18 و 19 از نقاشی‌های اروپایی تجربه کرده‌اند. با این وجود همواره توانسته است هویت و ماهیت پارسی خود را حفظ کند.

موضوع نگارگری چیست؟

مینیاتورهای ایرانی تا حدودی به دلیل تأثیر تصوف و نظام فکری آنها، عاری از هر مکان و زمان خاصی است که به آنها کیفیتی متعالی می بخشد.

حتی اگر عناصری مانند ماه، ستارگان یا حتی خورشید در آسمان به تصویر کشیده شوند و آن را به عنوان روز یا شب نشان دهند، تأثیر خاصی بر بقیه نقاشی ندارند زیرا هیچ بازی نور و سایه ای در ترکیب بندی وجود ندارد.

در برخی از نمونه‌ها با استفاده از قاب مجزا (با رنگ آسمان و پوشش گیاهی متفاوت) در داخل ترکیب، نقاش ایرانی حتی موفق به ایجاد دو خط زمانی هم‌زمان شده است. علاوه بر این، همانطور که گفته شد، مینیاتورهای ایرانی فاقد عمق دید هستند. در عوض، همه چیز در ترکیب به سمت بالا حرکت می کند و به جای کاهش اندازه و حرکت به سمت داخل، در لایه ها تصویر می شود.

نگارگری ایرانی چیست؟ با روبوگراف به پاسخ سوالات ات تو دنیای هنر و گرافیک برس

تا قبل از تأثیر رایج هنر اروپایی، پوشش پیکرها در مینیاتورهای ایرانی تقریباً در همه دوره ها یکسان بود. پوشیده از رنگ‌های ساده و غنی و گاهی با نقوش ظریف تزئین شده، شخصیت‌های مرد و زن تقریباً یکسان لباس می‌پوشند، که گاهی تشخیص آنها را دشوار می‌کند!

روسری یکی از مشخصاتی است که به بیننده در تشخیص این دو کمک می کند. در حالی که زنان معمولاً روسری‌های ظریف و تاج‌های تزیینی به سر می‌کنند، مردان کلاه‌های متفاوتی از پوست حیوانات و عمامه‌های مختلف بر سر می‌گذارند. برای مردان ، سبک آرایش سر معمولاً می تواند به شناسایی دوره ای که نقاشی به آن تعلق دارد نیز کمک کند. به عنوان مثال، صفویان را که به «سر سرخ» نیز می‌گویند، با میله قرمزی که بالای سر عمامه‌ هایشان قرار داده می‌شود، شناخت.

سبک های نگارگری ایرانی

نکته جالب دیگر در رابطه با فیگورهای این تابلوها، زاویه ای است که اعضای بدن آنها به تصویر کشیده شده است. در رنگ آمیزی دست ها معمولاً انگشتان شست از بقیه انگشتان فاصله دارند و دست در مجموع حرکات ظریفی شبیه به رقص دارد. پاها نیز بیشتر در نمای نمایه به تصویر کشیده شده اند.

علاوه بر این ها ، در کل ترکیب بندی می توان مشاهده کرد که هر عنصر (اعم از معماری، پوشش گیاهی یا باغ) با استفاده از زوایای و دیدگاه های مختلف به تصویر کشیده شده است. این انسان را به یاد هنر مصری می اندازد و تصویر انسان و سایر عناصر تصویری را که هرکدام از زاویه عالی خود به تصویر می کشند.

نگارگری ایرانی چیست؟ با روبوگراف به پاسخ تمام سوالات ات تو دنیای هنر و گرافیک می رسی…

از نظر موضوع ، نقاشی‌های مینیاتور ایرانی بیشتر صحنه‌های شکار سلطنتی، صحنه‌های جنگ و از همه مهم‌تر اساطیر و شعر ایرانی را به تصویر می‌کشند. به ویژه داستان های شاهنامه (کتاب شاهان ایرانی) فردوسی (حدود 940-1020).

از مصورترین داستان های ادبیات فارسی که به سوال نگارگری ایرانی چیست به خوبی پاسخ می دهند می توان به آثار هفت کار رستم، یوسف و زلیخا، خسرو و شیرین و لیلا و مجنون اشاره کرد.

از زمان سلطنت شاه عباس بزرگ (1588-1629) سلسله صفوی به بعد، می توان شاهد افزایش چشمگیر تأثیر هنر اروپایی بر نقاشی و نگارگری ایرانی بود.

تکنیک ها و مواد بکار رفته در نگارگری

نقاش آماتور ایرانی برای به دست آوردن توانایی ایجاد هر گونه فرم بصری از حافظه و با دقت، باید سال ها قبل از اجرای نقاشی خود به مطالعه و تمرین کپی برداری از آثار استادان بپردازد. شایان ذکر است که حتی خود استادان نیز گهگاه برای صرفه جویی در وقت، قسمت هایی از کارهای خود را کپی می کردند. فرآیند کپی با استفاده از پونز انجام شد.

ابتدا پوست بسیار نازکی از حیوانات را با یک سوزن ظریف سوراخ می کردند و خطوط نقاشی زیر آن را نشان می داد. پس از اتمام فرآیند سوراخ کردن، نقاشی با کاغذ خالی جایگزین شد و پودر زغال روی ورق سوراخ شده رد شد.

زغال از سوراخ ها عبور کرد و اثری از اثر کپی شده روی کاغذ خالی گذاشت و پس از آن نقاش به رنگ آمیزی و جزئیات بیشتر پرداخت.

اگرچه خود کاغذ در سال 105 پس از میلاد در چین اختراع شد، قرن ها بعد و در اواسط قرن هشتم بود که ایرانیان شروع به استفاده از آن به جای کاغذ پوست و پاپیروس کردند.

برای ایجاد خطوط ظریفی که مشخصه مینیاتورهای ایرانی است، از موهای دم سنجاب و گربه ایرانی برای ساختن برس هایی با ضخامت های مختلف استفاده شده است و برای ایجاد رنگ های زنده و غنی که در نقاشی ها به کار رفته است، از هر دو رنگدانه ساخته شده است.

منابع آلی و غیر آلی و مواد معدنی. متأسفانه در طول زمان، برخی از این رنگ ها مستعد آسیب و تغییر رنگ بوده و در نتیجه غنای خود را از دست داده اند.

اگرچه در قرون بعد نقاشی های تک صفحه ای رایج تر شد، کتاب های مصور برای اشراف و دربار سلطنتی مطلوب بود. تولید چنین شاهکارهایی به یک تیم کامل از نقاشان مینیاتور، کاتبان، صحافی، تذهیب و غیره نیاز داشت که همگی با هم در یک آتلیه یا کتابخانه سلطنتی زیر نظر یک کارگردان کار می کردند.

نگارگری ایرانی چیست؟ با روبوگراف به پاسخ تمام سوالات ات توی دنیای هنر و گرافیک می رسی…

هنرمندان مشهور نگارگری ایرانی

در طول تاریخ نقاشی ایرانی، هنرمندان متعددی بوده اند که ویژگی ها و ویژگی های منحصر به فرد بسیاری را در مینیاتور و نگارگری ایرانی نسبت داده اند.

یکی از شناخته شده ترین هنرمندان مینیاتور ایرانی در تمام دوران، کمال الدین بهزاد (حدود 1450-1535) است. او توسط نقاش ماهر نگارگری آموزش دید و به سرعت سبک منحصر به فرد خود را توسعه داد که اوج اوج نقاشی ایرانی را رقم زد. نقاشی ایرانی در زیر قلم موی ماهرانه و ظریف بهزاد جان و تحرک یافت و سفتی و رسمیت خود را از دست داد و درجه ای از رئالیسم و ​​درام به آن تزریق شد.

بهزاد موضوع نقاشی ها را به زندگی روزمره تغییر داد و تقریباً نقاشی های ژانر مانندی خلق کرد که در آن چهره ها آزادانه حرکت می کردند. بهزاد با حمایت چهار فرمانروای مختلف از اواخر قرن پانزدهم تا اوایل قرن شانزدهم، یعنی عصر صفوی، نه تنها مدیریت کتابخانه‌ها و آتلیه‌های سلطنتی را بر عهده داشت، بلکه تعداد زیادی شاگردان و پیروانی داشت که سبک نقاشی او را تقلید می‌کردند. این امر بعداً برای محققان و محققان در شناسایی آثاری که واقعاً به خود هنرمند نسبت داده می شود، مشکل ایجاد کرد.

تأثیرات نگارگری ایرانی بر هنر های بعدی

نقاشی‌های نگارگری ایرانی جذابیت و جذابیت خود را حفظ کرده‌اند و با ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارند، این نقاشی‌ها منبع الهام نه تنها هنرمندان معاصر ایرانی، بلکه هنرمندان غربی مانند واسیلی کاندینسکی (1866-1944)، پل گوگن (1944-1866) بوده و هستند.

در آثار این هنرمندان می‌توان رگه‌هایی از رنگ‌ها، نقش‌ها، ترکیب‌بندی‌ها و فقدان ژرفای چشم‌اندازی را که در نقاشی‌های ایرانی دیده می‌شود، پی برد.

در مقالات بعدی بطور مفصل درمورد نگارگری ایرانی ، شاخه های مختلف آن و هنرمندان مشهور این عرصه صحبت خواهیم کرد.

به پایان یکی دیگر از مقالات روبوگراف رسیدیم.

امیدوارم از مطالعه مقاله نگارگری ایرانی چیست لذت برده باشید.

برای دریافت منابع رایگان به بخش آموزش رایگان و دانشنامه و برای دریافت دوره های تخصصی به بخش دوره ها در منوی سایت مراجعه کنید.

روبوگراف، اولین سایت آموزش گرافیک ویژه بازار کار در ایران…